Hazırlayan: Suna Polat M.A. Uzman Psikolog – Aile Terapisti
Çocuğunuzun konuşma ve dil gelişimininde sorun olup olmadığını anlamak için aşağıdaki tabloyu gözden geçiriniz. Normal dil ve konuşma gelişimi için temel özellikler
| Yaş | Dil ve Konuşma Düzeyi |
| Doğum | Ağlar |
| 2-3 ay | Değişik durumlarda değişik şekillerde ağlar, annenin seslenmesine ses çıkartarak karşılık verir |
| 3-4 ay | Gelişigüzel agular |
| 5-6 ay | Ritmik olarak agular |
| 6-11 ay | Konuşma seslerini taklit ederek agular, |
| 12 ay | 1-2 kelime söyler; kişilerin isimlerini bilir, aşina olduğu sesleri taklit eder,basit yönergeleri anlar. |
| 18 ay | 5-20 kelimeyi anlamlı olarak kullanır . |
| 18 ay – 2 yaş arası | 2 kelimelik cümleler kurmaya başlar, kelime haznesi gelişmeye başlar, bay bay yapar, hayvan seslerini taklit eder, hayır sözcüğünü anlar, ver , aç , bitti , gibi istek ve durum bildiren sözcüklerle kendisini ifade eder. |
| 2 – 3 yaş | Vücut parçalarını tanır ve isimlendirir, kendi ismini bilir, kendisini ben diye ifade eder, isim ve yüklemleri birleştirir anne gitti! gibi, yaklaşık 450 kelimelik bir sözcük dağarcığı vardır, kısa cümlelerle kendisini ifade eder, 3-4 temel rengin ismini bilir ve söyler, büyük/küçük kavramını bilir, aynı hikaye veya masalı tekrar tekrar dinlemekten hoşlanır, çoğul ekini kullanmaya başlar. |
| 3 – 4 yaş | Bir hikaye veya masalı anlatabilir, 4-5 kelimelik cümleler kurar, 1000 sözcükten oluşan kelime haznesi ne ulaşır, yaşını bilir, soyadını bilir, bazı şiir ve tekerlemeleri ezbere söyler, adresini örneğin oturduğu sokağın ismini söyleyebilir. |
| 4 – 5 yaş | 4-5 kelimelik cümlelerle akıcı bir şekilde konuşur, geçmiş zamanı kullanır,kelime haznesi 1500 kelimeye ulaşmıştır, renk, şekil, sayı tanır, neden, nasıl, kim gibi bir çok soru sorar |
| 5 – 6 yaş | 5-6 kelimelik uzun cümleler kurarak konuşur, kelime haznesi 2000 e ulaşmıştır, nesnelerin neden yapıldığını söyleyebilir; örneğin sandalye tahtadan yapılmıştır gibi. ; içinde, yanında,üstünde, yakında uzakta gibi yer bildiren sözcükler kullanır. Adresini, telefon numarasını söyleyebilir, aynı ve farklı kavramlarını anlar, 10 adet nesneyi sayabilir, sağ ve sol elini bilir, haftanın günlerini bilir ve sıra ile söyleyebilir. Basit toplama işlemlerini yapabilir. Örneğin 2 tane kalemim vardı,1 tane de babam verdi şimdi kaç kalemim var ? sorusunu doğru olarak yanıtlayabilir. Paraları tanımaya başlar. |
Eğer çocuğunuzun dil ve konuşma gelişiminin yaşına uygun düzeyde olmadığını düşünüyorsanız şunları yapınız..vakit geçirmeden çocuğunuzu izleyen doktora başvurunuz ve bu konudaki endişelerinizi aktarınız. Doktorunuz çocuğunuzun işitmesinde herhangi bir sorun olup olmadığını belirleyebilmek için işitme testi yaptırmanızı isteyebilir.Eğer çocuğunuzun işitme testinde herhangi bir sorun yoksa, buna rağmen konuşması yeterince gelişmemişse dil ve konuşma bozuklukları alanında çalışan “Konuşma Terapistlerine” başvurmalısınız. Bulunduğunuz şehirde konuşma terapisti yok ise, çocuklarla çalışan ve çocuklardaki gelişimsel sorunlar konusunda deneyimi olan psikolog, özel eğitim uzmanı veya çocuk gelişimi ve eğitimi uzmanına başvurabilirsiniz.
Çocuklarda dil ve konuşma problemlerinin nedenlerinden en önemlileri nelerdir?
. Çocuğun bulunduğu ortamda dil gelişimini uygun şekilde destekleyecek uyaranların olmaması, çocuğun uzun saatler boyunca televizyon karşısında yalnız bırakılması.Gelişimsel sorunlar,gelişim geriliği veya gelişim bozukluklarıÖğrenme Güçlüğüİşitme kaybıZeka geriliğiErken doğuma bağlı gelişimsel gecikmelerSerebral Palsy gibi nörolojik problemlerYaygın Gelişimsel Bozukluk, otizmYarık damak gibi fizyolojik durumlarApraksiSelektif mutismGenetik faktörler,ailede konuşma gecikmesinin olması